Nemačke okupacione vlasti 8 oktobra 1941. godine donele su naredbu o streljanju 2.200 jevrejskih muškaraca iz logora u Topovskim šupama u Beogradu.
Zbog naglog širenja ustanka u okupiranoj Srbiji septembra 1941. godine došlo je do drastičnog pooštravanja kaznenih mera prema domaćem stanovništvu. Hitler je sredinom meseca doneo naređenje o streljanju talaca u odnosu 1:100, odnosno 1:50 za svakog ubijenog odnosno ranjenog nemačkog vojnika u Srbiji. U ispunjavanju ovog naređenja posebno se odlučnim pokazao novi opunomoćeni komandujući general u Srbiji Franc Beme, koji je naredio dosledno ispunjavanje „kvote“.
Izvor talaca za streljanja bili su logori koje su okupacione vlasti osnivale po Srbiji, kao i zatvori domaće kolaboracionističke uprave. Neki od logora bili su privremenog karaktera, a neki stalni i slični logorima osnovanim na teritoriji Rajha i Generalnog Guvernmana. Takvi su bili logori u Beogradu: „Sajmište“, Banjica, „Topovske šupe“, zatim u Šapcu, Nišu, Velikom Bečkereku. Neki od ovih logora bili su kratko vreme u funkciji – dok je u njima bilo zatočenika, kao beogradski logor za muške članove jevrejske zajednice iz Srbije i Banata, smešten u bivšoj artiljerijskoj kasarni, „Topovskim šupama“. U ovaj logor je od 22. avgusta 1941. godine počelo interniranje jevrejskih muškaraca starijih od 14 godina. Logor se u izvorima različito nazivao (Jеvrеjski logor, Jеvrеjski prolazni logor u Bеogradu). Imao jе nеmačku komandu i stražu i bio jе pod Jеvrеjskim rеfеratom Gеstapoa. Logor je u funkciji rezervoara talaca za masovna streljanja postojao više od tri meseca. Zatvoren je kada su njegovi poslednji stanovnici, Jevreji muškarci iz Banata i Srbije, pobijeni.
Dopis prеdstavništva Jеvrеjskе zajеdnicе Bеograda upućеn prеdsеdniku Gradskog poglavarstva Opštinе grada Bеograda, radi pružanja pomoći logorašima u logoru Topovskе šupе u vidu dostavke slame, 23. oktobar 1941. (IAB-OGB, K-315.)
U okviru Jevrejske digitalne zbirke Istorijskog arhiva Beograda, u kojoj je digitalno pohranjeno i javno dostupno oko sto hiljada dokumenata, nalaze se i preko 600 prijava smrti Jevreja koji su 1941. godine boravili u logoru Topovske šupe. Prijave su nastale nakon Drugog svetskog rata, radom Državne komisije za ratnu štetu koja je tokom 1945. i 1946. godine prikupljala podatke o materijalnoj šteti pričinjenoj tokom rata i podatke o nestalim i nastradalim licima. Takođe, prijave su podnošene i 1950. godine oštinskim i rejonskiom odborima Saveza boraca Narodnooslobodilačkog rata (SUBNORa).
Jevrejska digitalna zbirka Istorijskog arhiva Beograda, u kojoj je digitalno pohranjeno i javno dostupno oko sto hiljada dokumenata.
Was this helpful?
4 / 0